బాలీవుడ్ నటుడు (Bollywood Actor) సైఫ్ అలీ ఖాన్ (Saif Ali Khan) మరియు ఆయన కుటుంబ సభ్యులకు మధ్యప్రదేశ్ (Madhya Pradesh) హైకోర్టు (High Court)లో గట్టి ఎదురుదెబ్బ తగిలింది. భోపాల్ (Bhopal)లోని వారి పూర్వీకుల ఆస్తులకు సంబంధించి సైఫ్ దాఖలు చేసిన పిటిషన్‌ను హైకోర్టు కొట్టివేసింది. దీంతో దాదాపు రూ.15,000 కోట్ల విలువైన ఈ ఆస్తులను “శత్రువుల ఆస్తి” (“Enemy Properties”)గా న్యాయస్థానం గుర్తించింది.
సైఫ్ అలీ ఖాన్, ఆయన సోదరీమణులు సోహా, సబా, తల్లి షర్మిలా ఠాగూర్ తమ పూర్వీకుల ఆస్తులకు వారసులుగా గుర్తించాలని ట్రయల్ కోర్టు (Trial Court) గతంలో ఇచ్చిన ఉత్తర్వులను మధ్యప్రదేశ్ హైకోర్టు రద్దు చేసింది (Cancelled). ఈ నిర్ణయంతో వారు రూ. 15 వేల కోట్ల ఆస్తులపై తమ హక్కులను కోల్పోయారు. అయితే, ఈ ఆస్తి వారసత్వ వివాదంపై కొత్తగా, ఒక సంవత్సరం కాలపరిమితితో విచారణ చేపట్టాలని హైకోర్టు ట్రయల్ కోర్టును ఆదేశించింది. 1947లో దేశ విభజన తర్వాత పాకిస్తాన్‌ (Pakistan)కు వలస వెళ్లిన వ్యక్తులకు సంబంధించిన ఆస్తులను కేంద్ర ప్రభుత్వం క్లెయిమ్ చేసుకోవడానికి 1968 నాటి శత్రు ఆస్తి చట్టం అనుమతిస్తుందని హైకోర్టు స్పష్టం చేసింది.
రూ. 15,000 కోట్ల ఆస్తి వివాదం: నేపథ్యం ఏమిటి?
బ్రిటిష్ కాలంలో ఉత్తరప్రదేశ్, మధ్యప్రదేశ్ ప్రాంతాల్లో పటౌడీ సంస్థానాన్ని పాలించిన హమీదుల్లాహ్‌ (Hamidullah) రాజకుటుంబానికి చెందిన ఈ రూ.15,000 కోట్ల విలువైన ఆస్తులు ఎవరి పరం కానున్నాయనే ప్రశ్న ఇప్పుడు మళ్ళీ తలెత్తింది.
కేంద్ర ప్రభుత్వ వాదన:
స్వాతంత్య్రం వచ్చే నాటికి భోపాల్ కేంద్రంగా పాలించిన పటౌడీ సంస్థానానికి ముహమ్మద్ హమీదుల్లాహ్‌ చివరి నవాబ్‌. ఆయన మరణానంతరం ఆయన పెద్దకుమార్తె అబీదా సుల్తాన్ బేగమ్కు ఈ ఆస్తులు దక్కుతాయి. అయితే, స్వాతంత్య్రం వచ్చాక విభజన సమయంలో ఆమె పాకిస్తాన్‌కు వలస వెళ్లారు. ఈ లెక్కన ఇప్పుడు వారసులు భారత్‌లో లేరు. అందుకే, శత్రు ఆస్తుల చట్టం కింద ఆ ఆస్తులన్నీ ఇప్పుడు కేంద్ర హోం శాఖ పరిధిలోని భారత శత్రు ఆస్తుల సంరక్షణ సంస్థ (సీఈపీఐ) పర్యవేక్షణలోకి వస్తాయని మోదీ సర్కార్ వాదిస్తోంది.
సైఫ్ అలీ ఖాన్ తరపు వాదన:
సైఫ్ అలీ ఖాన్ తరపు సీనియర్ న్యాయవాది జగదీష్ ఛవానీ ప్రభుత్వ వాదనను ఖండించారు. పెద్దకుమార్తె అబీదా పాకిస్తాన్‌కు వెళ్లిన తర్వాత 1960లో హమీదుల్లాహ్‌ మరణించారు. దాంతో ఆస్తి వారసత్వంగా తనకే వస్తుందని రెండో కుమార్తె సాజిదా సుల్తాన్ బేగమ్ భారత ప్రభుత్వాన్ని కోరారు. అందుకు అంగీకరిస్తూ 1962 జనవరి 10న కేంద్రం ఒక ఉత్తర్వు జారీ చేసింది. ఈ లెక్కన సాజిదా అసలైన వారసురాలు. ఆమె నుంచి వారసత్వంగా సాజిదా కుమారుడు మన్సూర్ అలీ ఖాన్ పటౌడీ (టైగర్ పటౌడీ), ఆయన తదనంతరం సైఫ్ అలీ ఖాన్ ఆ ఆస్తులకు హక్కుదారు అవుతారని ఛవానీ వాదించారు. సైఫ్ వాళ్ల నానమ్మే పటౌడీ సంస్థానానికి అసలైన వారసురాలు అని ఆయన పేర్కొన్నారు.
శర్మిలా ఠాగూర్ పిటిషన్, ప్రస్తుత చట్టం
తమ ఆస్తులను శత్రు ఆస్తులుగా లెక్కకట్టవద్దని, మోదీ ప్రభుత్వం తెచ్చిన శత్రు ఆస్తుల (సవరణ, ధృవీకరణ) చట్టాన్ని సవాల్ చేస్తూ టైగర్ పటౌడీ భార్య, అలనాటి బాలీవుడ్ నటి షర్మిలా ఠాగూర్ 2015లో మధ్యప్రదేశ్ హైకోర్టును ఆశ్రయించారు. దీనిపై గత ఏడాది డిసెంబర్ 13న జస్టిస్ వివేక్ ఆగ్రావాల్ విచారణ చేపట్టారు. సైఫ్ తల్లి షర్మిలా వేసిన పిటిషన్‌ను ప్రభుత్వ న్యాయవాది తప్పుబట్టారు. ఇప్పుడు 1968 నాటి శత్రు ఆస్తుల చట్టం లేదని, దాని స్థానంలో 2017లో కొత్త చట్టం వచ్చిందని న్యాయస్థానం తెలిపింది. ఏమైనా ఫిర్యాదులుంటే సంబంధిత అప్పీలేట్ అథారిటీ ముందు గోడు వెళ్లబోసుకోండి అని సూచించారు.
తాజా పూర్తి విచారణ తర్వాత, కోర్టు ఆ రూ. 15 వేల కోట్ల ఆస్తులను ‘శత్రువుల ఆస్తి’గానే గుర్తించాలని పేర్కొంది. అయినప్పటికీ, ఒక సంవత్సరంలోపు మళ్ళీ పూర్తి విచారణ జరపాలని న్యాయస్థానం ఆదేశించింది. ఈ నిర్ణయంతో పటౌడీ కుటుంబానికి చెందిన ఈ భారీ ఆస్తి వివాదం మరో మలుపు తిరిగింది.
